با آغاز فصل سرما، نگرانی از احتمال ابتلا به سرماخوردگی افزایش مییابد. از آنجا که سرماخوردگی به سرعت رخ میدهد، بهتر است اطلاعات بیشتری در این زمینه داشته باشیم تا بتوانیم روشهای پیشگیری را به کار ببریم و در صورت ابتلا، راهکارهای درمانی مناسبتری انتخاب کنیم.
انچه در این مقاله خواهید خواند:
سرما خوردگی چیست؟عوامل ایجاد سرما خوردگیراههای انتقال سرما خوردگیشایعترین علائم سرما خوردگیتشخیص سرماخوردگیتفاوت میان سرما خوردگی، آنفولانزا و کروناچه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟درمان سرما خوردگیراههای پیشگیری از ابتلا به سرما خوردگیدرمانهای خانگی سرما خوردگیمواد غذایی مفید برای سرماخوردگیدمنوشهای مفید برای سرما خوردگیغذاهای مضر در زمان سرما خوردگی
سرما خوردگی چیست؟
با آغاز فصل سرما، نگرانی از احتمال ابتلا به سرماخوردگی افزایش مییابد. از آنجا که سرماخوردگی به سرعت رخ میدهد، بهتر است اطلاعات بیشتری در این زمینه داشته باشیم تا بتوانیم روشهای پیشگیری را به کار ببریم و در صورت ابتلا، راهکارهای درمانی مناسبتری انتخاب کنیم. ویروس سرماخوردگی یک عفونت ویروسی است که در پاییز و زمستان شیوع بیشتری پیدا میکند و بر روی سیستم تنفسی فوقانی تأثیر میگذارد. این ویروسها که بالغ بر ۲۰۰ نوع هستند باعث مشکلاتی در بینی، گلو، سینوسها، نای و ریهها میشوند و هر ساله جهشهای جدیدی نیز از آنها مشاهده میشود. ویروس سرماخوردگی مسری است و میتواند به سادگی انتقال پیدا کند و قادر است برای ساعتها یا حتی روزها خارج از بدن و روی سطوح زنده باقی بماند. بزرگسالان معمولاً دو تا سه بار در سال به این ویروس مبتلا میشوند، در حالی که نوزادان و کودکان ممکن است بیشتر در معرض آن باشند.در این مقاله از درمانگاه شبانه روزی سلیم با ما همراه باشید تا در مورد سرماخوردگی بیشتر بدانیم.
عوامل ایجاد سرما خوردگیسرما خوردگی عمدتاً به دلیل عفونت ویروسی ایجاد میشود. ویروسهای مختلفی میتوانند باعث سرما خوردگی شوند، اما شایعترین آنها شامل:1. رینوویروسها: بیشترین علت سرما خوردگیها.2. ویروسهای کرونا: برخی از انواع آنها نیز میتوانند باعث سرما خوردگی شوند.3. ویروسهای آنفولانزا: در برخی موارد میتوانند علائم مشابهی ایجاد کنند.
راههای انتقال سرما خوردگیسرما خوردگی عمدتاً از طریق تماس با ویروسهای موجود در هوا و سطوح آلوده منتقل میشود. ویروسها میتوانند از طریق عفونتهای تنفسی، مانند عطسه یا سرفه، به ذرات ریز در هوا تبدیل شوند که دیگران میتوانند آنها را استنشاق کنند. همچنین، لمس سطوحی که به تازگی توسط فرد مبتلا به سرما خوردگی آلوده شدهاند، مانند دستگیرههای در، میزها و گوشیهای تلفن، میتواند باعث انتقال ویروس شود. پس از لمس این سطوح، اگر فرد دستهای خود را به صورت، به ویژه بینی، دهان یا چشم بزند، احتمال ابتلا به سرما خوردگی افزایش مییابد. سرما خوردگی معمولاً از طریق: 1. انتقال از راه هوا (قطرات تنفسی)- عطسه و سرفه: وقتی فرد مبتلا عطسه یا سرفه میکند، قطرات ریز حاوی ویروس به هوا پخش میشوند. افراد دیگری که در معرض باشند میتوانند این قطرات را تنفس کنند و به این ترتیب عفونت را دریافت کنند.- فاصله نزدیک: این نوع انتقال معمولاً در فاصلههای نزدیک (حدود ۱ تا ۲ متر) اتفاق میافتد. 2. انتقال از راه تماس- تماس مستقیم: وقتی فردی با فرد مبتلا در تماس قرار میگیرد (مثل دست دادن) و سپس دستش را به صورت خود میزند یا غذا میخورد.- سطوح آلوده: ویروس میتواند بر روی سطوحی مانند دستگیره در، میز یا گوشی موبایل باقی بماند. اگر فردی این سطوح را لمس کند و سپس صورتش را لمس کند، ممکن است به ویروس مبتلا شود.هر دو روش انتقال (هوا و تماس) نقش مهمی در انتشار سرما خوردگی دارند. با این حال، انتقال از طریق قطرات تنفسی معمولاً شایعتر است. بنابراین، رعایت بهداشت فردی و دوری از افراد بیمار میتواند به کاهش خطر ابتلا کمک کند. مدت زمان فاصله بین ابتلا به ویروس و ظهور علائم سرماخوردگی به عنوان دوره نهفتگی شناخته میشود. این دوره معمولاً بین ۱ تا ۳ روز به طول میانجامد.
نکات مهم درباره دوره نهفتگی:
- متغیر بودن: این مدت زمان میتواند بسته به نوع ویروس و وضعیت سیستم ایمنی فرد متفاوت باشد.- علائم اولیه: در برخی افراد، علائم میتوانند به تدریج و به آرامی ظاهر شوند، در حالی که در دیگران ممکن است به طور ناگهانی بروز کنند.
شایعترین علائم سرما خوردگیعلائم سرما خوردگی معمولاً خفیف هستند و میتوانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. شایعترین علائم شامل موارد زیر است:1. عطسه: یکی از اولین علائم معمول.2. سرفه: ممکن است خشک یا خلطدار باشد.3. گلودرد: احساس ناراحتی یا خراش در گلو.4. بینی آبکی یا کیپ: ترشح آبکی یا احتقان بینی.5. تب خفیف: معمولاً کمتر از ۳۸ درجه سانتیگراد.6. خستگی: احساس خستگی و ضعف عمومی.7. سردرد: ممکن است به دلیل احتقان بینی یا تنش باشد.8. دردهای عضلانی: احساس درد در عضلات.
مخاط بینیمخاط بینی مادهای طبیعی است که توسط غدد موجود در دیوارههای بینی تولید میشود و نقش مهمی در حفظ سلامت دستگاه تنفسی دارد. این ماده با مرطوب نگهداشتن هوای ورودی به ریهها، از خشکی و تحریک مجاری تنفسی جلوگیری میکند. علاوه بر این، مخاط وظیفه فیلتر کردن ذرات معلق مانند گرد و غبار، میکروبها و آلرژنها را بر عهده دارد و آنها را به دام میاندازد تا مانع ورودشان به ریهها شود یا به خارجشدن آنها از بینی و سینوسها کمک کند. مخاط با حفاظت از بافتهای بینی، آنتیبادیها و پروتئینهای ضد میکروبی را فراهم میآورد که به مقابله با عفونتها کمک میکنند. همچنین در پاسخ به عوامل تحریککننده محیطی مانند دود و گرد و خاک، تولید مخاط افزایش یافته و به دفاع از مجاری تنفسی میپردازد. در زمان عفونتهای تنفسی نیز این افزایش تولید، نقش موثری در دفع میکروبها و سموم ایفا میکند.
جهت دریافت نوبت از پزشکان درمانگاه شبانه روزی سلیم کلیک کنید.
تشخیص سرماخوردگی تشخیص سرماخوردگی معمولاً بر اساس علائم بالینی صورت میگیرد، که شامل آبریزش بینی، گلودرد، سرفه، عطسه، خستگی و گاهی تب خفیف است. پزشک ممکن است با بررسی تاریخچه پزشکی و علائم شما، سرماخوردگی را از سایر بیماریها مانند آنفولانزا یا عفونتهای باکتریایی تشخیص دهد. معمولاً علائم سرماخوردگی به تدریج آغاز میشوند و در عرض یک تا سه روز به اوج خود میرسند. مدت زمان طول دوره سرماخوردگی معمولاً بین 7 تا 10 روز است، اما در برخی افراد ممکن است علائم تا دو هفته یا بیشتر ادامه داشته باشد. در این مدت، استراحت کافی، هیدراته نگهداشتن بدن و مصرف داروهای مسکن میتواند به کاهش علائم کمک کند. سرماخوردگی معمولاً بین 7 تا 10 روز به طول میانجامد و در سه مرحله مشخص پیشرفت میکند. آشنایی با این مراحل میتواند به کنترل علائم و تسریع در روند بهبودی کمک کند.
مرحله 1: اولیه (روزهای 1 تا 3)علائم سرماخوردگی در مراحل ابتدایی ممکن است ظریف اما قابل توجه باشند. شما ممکن است احساس خراش در گلو، عطسه خفیف و آبریزش یا گرفتگی بینی را تجربه کنید. همچنین، خستگی و دردهای خفیف در بدن نیز میتواند به دنبال ورود ویروس بروز کند. در این مرحله، بدن شما شروع به ایجاد یک واکنش ایمنی میکند.
مرحله 2: فعال (روز 4 تا 7)مرحله فعال زمانی است که علائم به بالاترین حد خود میرسند و در شدیدترین وضعیت قرار دارند. احتقان بینی تشدید میشود و با سرفههای مکرر، ترشحات غلیظ بینی و فشار در ناحیه سینوسها همراه است. ممکن است احساس خستگی کنید و دردهای عضلانی یا سردرد را تجربه نمایید. برخی افراد ممکن است دچار تب خفیفی شوند. این مرحله ناخوشایندترین بخش سرماخوردگی است. مراحل آنفولانزا مشابه است، اما علائم آن شدیدتر میباشد.
مرحله 3: دیرهنگام (روزهای 8 تا 10)در این مرحله، بدن به فرآیند بهبودی از عفونت میپردازد و علائم به تدریج کاهش مییابند. سرفه ممکن است همچنان ادامه داشته باشد، اما احتقان بینی معمولاً برطرف میشود و سطح انرژی به تدریج بهبود مییابد. اگرچه ممکن است هنوز احساس خستگی کنید، اما به احتمال زیاد در مسیر بهبودی قرار دارید و علائم آنفولانزای معمولی از بین رفته است.
تفاوت میان سرما خوردگی، آنفولانزا و کروناسرما خوردگی، آنفولانزا و کرونا ویروس (COVID-19) علائم مشابهی دارند، اما تفاوتهایی در شدت، علائم و علتهای آنها وجود دارد. در زیر به بررسی این تفاوتها میپردازیم:
۱. سرما خوردگی- -علت: عمدتاً به دلیل ویروسهای رینوویروس، کروناویروس و دیگر ویروسها. علائم آن شامل:• عطسه• سرفه خفیف• گلودرد• آبریزش بینی• تب خفیف (غیر معمول)• خستگی خفیف- شدت: معمولاً خفیف و خود به خود بهبود مییابد.۲. آنفولانزا- علت: (ویروس آنفولانزا (ویروسهای آنفولانزا A و B. علائم آن شامل:• تب بالا (معمولاً بالای ۳۸ درجه)• سردرد شدید• دردهای عضلانی و مفاصل• سرفه خشک• گلودرد• خستگی شدید• ممکن است شامل استفراغ و اسهال (بیشتر در کودکان)- شدت: معمولاً شدیدتر از سرما خوردگی و ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشد.۳. کرونا ویروس (COVID-19)- علت: ویروس SARS-CoV-2. علائم آن شامل:• تب• سرفه خشک• تنگی نفس• از دست دادن حس چشایی یا بویایی (یکی از علائم مشخص)• خستگی• دردهای عضلانی• گلودرد• سردرد• اسهال و استفراغ (در برخی موارد)- شدت: میتواند از خفیف تا شدید باشد و در برخی افراد ممکن است عوارض جدی ایجاد کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم خاصی که ممکن است نشانهای از عفونت جدیتر یا عوارض باشد، ضروری است. در زیر به مواردی اشاره میشود که در آنها باید به پزشک مراجعه کنید:۱. علائم شدید- تب بالا: دمای بدن بالای ۳۸.۵ درجه سانتیگراد که به مدت چند روز ادامه یابد.- سرفه شدید: سرفهای که به شدت ادامه دارد یا خلط خونی دارد.- تنگی نفس: احساس مشکل در تنفس یا تنگی نفس شدید.۲. علائم طولانیمدت- علائم ادامهدار: اگر علائم سرما خوردگی بیش از ۱۰ روز ادامه یابد یا بدتر شود.- بدتر شدن علائم: اگر علائم پس از بهبود اولیه دوباره بدتر شوند.۳. علائم غیرمعمول- درد قفسه سینه: هر گونه درد یا فشار در قفسه سینه.- سردرد شدید: سردردی که با مسکنها بهبود نمییابد.- از دست دادن حس چشایی یا بویایی: به ویژه در صورت وجود علائم دیگر.۴. گروههای پرخطر- افراد مسن یا دارای بیماریهای زمینهای: اگر فردی مسنتر از ۶۵ سال یا دارای بیماریهای مزمن مانند دیابت، بیماری قلبی یا بیماریهای تنفسی باشد، باید سریعاً به پزشک مراجعه کند.۵. علائم در کودکان- کودکان: اگر کودک شما دچار تب بالا، بیحالی شدید، یا علائم غیرمعمول دیگری باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
درمان سرما خوردگیاگر علائم شما شدید شد یا بهبود نیافت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. داروهای تجویزی برای سرما خوردگی معمولاً شامل داروهای بدون نسخه هستند که به تسکین علائم کمک میکنند. در اینجا به برخی از داروهای رایج اشاره میشود:
مسکنها:ایبوپروفن: برای کاهش تب و درد.استامینوفن: برای تسکین درد و کاهش تب.
داروهای ضد احتقان:پزودوافدرین: برای کاهش احتقان بینی و سینوسها.اسپریهای بینی ضد احتقان: برای تسکین احتقان بینی (نباید به مدت طولانی استفاده شوند).
داروهای ضد سرفه:دکسترومتورفان: برای تسکین سرفه خشک.گایافنزین: برای رقیق کردن خلط و تسهیل خروج آن.
آنتیهیستامینها:سودوافدرین: برای کاهش عطسه و آبریزش بینی (ممکن است خوابآور باشد).لوراتادین: برای کاهش علائم آلرژی و عطسه.
قرصهای سرماخوردگی:آدولت کلد: برای تسکین علائم سرما خوردگی مانند سردرد، تب، احتقان بینی و عطسه.کلد استاپ: برای کاهش علائم سرما خوردگی و آنفولانزا.
نکات مهم- مطالعه برچسب: همیشه برچسب دارو را مطالعه کنید تا از ترکیبات و دوز مناسب آگاه شوید.- مشاوره با پزشک: در صورت بروز هرگونه عارضه یا سوال در مورد داروها، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
راههای پیشگیری از ابتلا به سرما خوردگیبرای پیشگیری از ابتلا به سرما خوردگی، رعایت چند نکته ساده اما مؤثر بسیار مهم است. نخستین و مهمترین اقدام، شستن مکرر دستها با صابون و آب گرم به ویژه بعد از تماس با سطوح عمومی یا قبل از غذا است. همچنین، باید از لمس صورت، بهویژه بینی، دهان و چشم، خودداری کرد تا از ورود ویروسها جلوگیری شود. تقویت سیستم ایمنی با مصرف مواد غذایی غنی از ویتامینها و مواد معدنی، مانند میوهها و سبزیجات، نیز میتواند کمککننده باشد. در زمان شیوع بیماری، پرهیز از تماس نزدیک با افراد مبتلا و استفاده از ماسک در مکانهای شلوغ توصیه میشود. همچنین، حفظ محیط خانه و کار با تهویه مناسب و تمیز نگهداشتن سطوح میتواند به کاهش خطر ابتلا کمک کند.
درمانهای خانگی سرما خوردگیدرمانهای خانگی سرما خوردگی میتوانند به تسکین علائم کمک کنند و معمولاً عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای شیمیایی دارند. در زیر به برخی از درمانهای خانگی و تفاوتهای آنها با درمانهای دارویی اشاره میشود:1. استراحت کافی: خواب و استراحت به بدن کمک میکند تا سیستم ایمنی بهتر عمل کند.2. نوشیدن مایعات: آب، چای گرم، سوپ و آبمیوههای طبیعی به هیدراته نگهداشتن بدن و رقیق کردن خلط کمک میکند.3. غرغره آب نمک: غرغره کردن آب نمک گرم میتواند به تسکین گلو درد کمک کند.4. استفاده از بخار: استنشاق بخار آب داغ میتواند به باز شدن مجاری تنفسی و کاهش احتقان کمک کند.5. عسل و لیمو: ترکیب عسل و لیمو در آب گرم میتواند به تسکین سرفه و گلودرد کمک کند.6. زنجبیل: چای زنجبیل میتواند به کاهش التهاب و تسکین علائم کمک کند.7. استفاده از رطوبتساز: استفاده از رطوبتساز در اتاق خواب میتواند به کاهش خشکی هوا و تسکین احتقان بینی کمک کند.تفاوتهای درمان خانگی و دارویی- عوارض جانبی: درمانهای خانگی معمولاً عوارض جانبی کمتری دارند، در حالی که داروها ممکن است عوارضی مثل خوابآلودگی یا مشکلات گوارشی ایجاد کنند.- سرعت اثرگذاری: داروها معمولاً سریعتر اثر میکنند و میتوانند علائم را به طور مؤثرتری کاهش دهند، در حالی که درمانهای خانگی ممکن است زمان بیشتری برای تأثیرگذاری نیاز داشته باشند.- روشهای طبیعی: درمانهای خانگی معمولاً بر پایه مواد طبیعی و بدون مواد شیمیایی هستند، در حالی که داروها ممکن است شامل ترکیبات شیمیایی باشند.- پیشگیری: درمانهای خانگی میتوانند به تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از ابتلا به بیماریهای بعدی کمک کنند.
مواد غذایی مفید برای سرماخوردگی
در زمان سرما خوردگی، مصرف برخی غذاها و میوهها میتواند به تقویت سیستم ایمنی و تسکین علائم کمک کند. در زیر به برخی از این مواد غذایی اشاره میشود:
میوهها1. پرتقال: سرشار از ویتامین C که به تقویت سیستم ایمنی کمک میکند.2. کیوی: دارای ویتامین C و آنتیاکسیدانهای قوی که میتوانند به بهبود سلامت عمومی کمک کنند.3. توتفرنگی: منبع خوبی از ویتامین C و فیبر که به تقویت ایمنی بدن کمک میکند.4. سیب: دارای آنتیاکسیدانها و فیبر که به بهبود سلامت گوارش و ایمنی کمک میکند.5. موز: آسان برای هضم و میتواند به تسکین گلودرد کمک کند.
سبزیجات1. سیر: دارای خواص ضد باکتری و ضد ویروسی که میتواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند.2. زنجبیل: دارای خواص ضد التهابی و میتواند به تسکین گلودرد و سرفه کمک کند.3. فلفل دلمهای: سرشار از ویتامین C و آنتیاکسیدانها که به تقویت ایمنی کمک میکند.4. هویج: منبع خوبی از بتاکاروتن که به تقویت سیستم ایمنی کمک میکند.غذاهای مفید برای سرماخوردگی1. سوپ مرغ: میتواند به تسکین احتقان و بهبود حالت عمومی کمک کند.2. ماست: سرشار از پروبیوتیکها که به تقویت سیستم ایمنی کمک میکند.3. غلات کامل: مانند برنج قهوهای و جو دوسر که به تأمین انرژی و مواد مغذی کمک میکند.4. آجیل و دانهها: سرشار از ویتامین E و مواد مغذی که به تقویت ایمنی کمک میکنند.نکات مهم- تنوع غذایی: سعی کنید از تنوع غذایی در رژیم خود استفاده کنید تا تمامی مواد مغذی لازم را دریافت کنید.- هیدراته ماندن: مصرف مایعات کافی، مانند آب و چای گرم، نیز مهم است.دمنوشهای مفید برای سرما خوردگیدمنوشها میتوانند در زمان سرما خوردگی بسیار مفید باشند. آنها نه تنها به تسکین علائم کمک میکنند، بلکه میتوانند به تقویت سیستم ایمنی نیز کمک کنند. در زیر به برخی از دمنوشهای مفید اشاره میشود:
1. دمنوش زنجبیل: دارای خواص ضد التهابی و ضد ویروسی است و میتواند به تسکین گلودرد و سرفه کمک کند.2. دمنوش نعناع: میتواند به کاهش احتقان بینی و تسکین گلو کمک کند.3. دمنوش چای سبز: سرشار از آنتیاکسیدانها و میتواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند.4. دمنوش دارچین: دارای خواص ضد باکتری و ضد ویروسی است و میتواند به تسکین گلودرد کمک کند.5. دمنوش لیمو و عسل: ترکیب لیمو سرشار از ویتامین C و عسل (ضد باکتری) میتواند به تسکین سرفه و گلودرد کمک کند.6. دمنوش بابونه: میتواند به آرامش و تسکین التهاب کمک کند و خواب بهتری را فراهم کند.7. دمنوش زردچوبه: دارای خواص ضد التهابی و آنتیاکسیدانی است که میتواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند.
نکات مهم- نوشیدن مایعات: دمنوشها به هیدراته نگهداشتن بدن کمک میکنند، که در زمان سرما خوردگی بسیار مهم است.- اجتناب از شکر: در صورت امکان، از افزودن شکر به دمنوشها خودداری کنید تا خواص آنها حفظ شود.- مشاوره پزشکی: اگر به داروهای خاصی حساسیت دارید یا شرایط خاصی دارید، بهتر است قبل از مصرف دمنوشها با پزشک مشورت کنید.
غذاهای مضر در زمان سرما خوردگی
در زمان سرما خوردگی، برخی غذاها میتوانند علائم را تشدید کنند یا به بهبودی کمک نکنند. در زیر به غذاهایی که بهتر است در این زمان مصرف نشوند اشاره میشود:1. غذاهای فرآوریشده: این غذاها معمولاً حاوی مواد نگهدارنده و قندهای بالا هستند که میتوانند التهاب را افزایش دهند.2. شکر و شیرینیها: مصرف قند زیاد میتواند سیستم ایمنی را تضعیف کند و باعث افزایش التهاب شود.3. غذاهای چرب و سرخکردنی: این نوع غذاها میتوانند به افزایش التهاب و مشکلات گوارشی منجر شوند.4. لبنیات: در برخی افراد، لبنیات میتوانند تولید خلط را افزایش دهند و علائم سرما خوردگی را بدتر کنند.5. الکل: الکل میتواند به دهیدراتاسیون و تضعیف سیستم ایمنی کمک کند.6. کافئین: نوشیدنیهای حاوی کافئین ممکن است به دهیدراتاسیون منجر شوند و خواب را مختل کنند.نکات مهم- توجه به بدن: هر فرد ممکن است به غذاهای مختلف واکنش متفاوتی نشان دهد. توجه به احساسات و واکنشهای بدن در این دوران مهم است.- تنوع غذایی: سعی کنید از غذاهای سالم و مغذی استفاده کنید تا به بهبودی سریعتر کمک کنید.